Tỷ số hiện tại của cuộc đối đầu công nghệ Mỹ-Trung

Tỷ số hiện tại của cuộc đối đầu công nghệ Mỹ-Trung

Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc là nằm trung tâm trong cuộc chiến tranh dành uy quyền về công nghệ và lợi thế về an ninh quốc gia và thương mại lớn đi kèm với nó. Hãy suy nghĩ trí tuệ nhân tạo, robot, xe tự lái. Kế hoạch táo bạo của Trung Quốc để đi đầu trong các lĩnh vực này đã làm phiền lòng chính quyền Trump sau khi các doanh nghiệp Mỹ hoạt động tại Trung Quốc phàn nàn về việc chuyển giao công nghệ bắt buộc và đánh cắp tài sản trí tuệ trong nhiều năm qua.

Căng thẳng gia tăng sau khi Huawei Technologies bị liệt vào danh sách đen của Mỹ và bóng ma của một cuộc chiến tranh lạnh công nghệ đang dần lớn hơn. Ở đây, Bloomberg đưa ra một cái nhìn về trận chiến công nghệ giữa hai bên:

Mỹ đã tạo ra các công ty công nghệ đáng giá nhất trên thế giới, với các công ty hàng đầu về phần mềm, điện thoại thông minh, thương mại điện tử, tìm kiếm và mạng xã hội. Thật vậy, năm công ty hàng đầu có giá trị cao nhất trong mọi lĩnh vực lĩnh vực. Lĩnh vực công nghệ của Trung Quốc bắt đầu trỗi dậy trong 5 năm qua, với Tencent và Alibaba đang lọt vào hàng ngũ các công ty hàng đầu thế giới. Vốn hóa không chỉ là thước đo thị trường định giá các công ty đó như thế nào mà còn cho thấy họ có bao nhiêu sức mạnh tài chính để thực hiện thâu tóm, tuyển dụng nhân tài, tăng vốn và đầu tư vào công nghệ mới.

Mỹ từ lâu đã là thị trường Internet lớn nhất và quan trọng nhất trên thế giới. Nhưng dân số lớn hơn của Trung Quốc cho phép nó vượt qua Mỹ, gã khổng lồ châu Á hiện có số người dùng di động gấp bốn lần so với Mỹ, tạo cơ hội cho các doanh nghiệp trong nước trong mọi lĩnh vực từ thương mại điện tử và nhắn tin đến trò chơi và thanh toán kỹ thuật số.

Trong khi Trung Quốc có lợi thế về số lượng người dùng thô (raw user), thì người tiêu dùng Mỹ có lực chi tiêu mạnh hơn nhiều, tạo ra sản lượng kinh tế trên đầu người gần gấp bảy lần so với người tiêu dùng Trung Quốc. Điều đó mang lại cho các công ty công nghệ Mỹ một môi trường có nhiều mục tiêu để tạo doanh thu, cho dù là để sử dụng trong việc phát triển sản phẩm lớn tiếp theo hay chỉ đơn giản là chốt lợi nhuận. 

Mỹ đã phát minh ra lĩnh vực đầu tư vốn mạo hiểm và sử dụng mô hình vốn tư nhân để tạo ra nhiều công ty công nghệ mạnh nhất thế giới. Mỹ vẫn giữ được lợi thế. Nhưng Trung Quốc về cơ bản đã thu hẹp khoảng cách về tiền bạc. Điều đó đã dẫn đến sự gia tăng số lượng các công ty khởi nghiệp trị giá 1 tỷ USD ở Trung Quốc, hay còn gọi là các start-up kỳ lân. Chúng bao gồm Bytedance ở mức 75 tỷ USD vào năm 2018.

Thiết bị bán dẫn đóng vai trò trung tâm trong cuộc cách mạng công nghệ. Các công ty Mỹ hiện có lợi thế, kiểm soát hầu hết sở hữu trí tuệ hàng đầu và lấn át các đối thủ cạnh tranh Trung Quốc về sản lượng. Theo ước tính từ Sanford C. Bernstein, đơn vị sản xuất chip của Huawei, HiSilicon, công ty bán dẫn lớn nhất Trung Quốc, có doanh thu 7.6 tỷ USD vào năm 2018. Đó là khoảng một phần mười doanh thu được từ gã khổng lồ chip của Mỹ là Intel. Các công ty sản xuất thiết bị bán dẫn Trung Quốc cũng cần có phần mềm từ Cadence và Synopsys có trụ sở tại Mỹ để thiết kế và thiết bị từ Applied Materials và Lam Research để chế tạo chip vật lý.

Mặc dù Alexander Graham Bell phát minh ra điện thoại và biến Mỹ trở thành nhà tiên phong về viễn thông thế giới, nhưng những ngày đó đã qua lâu rồi. Các nhà sản xuất thiết bị truyền thông của Mỹ đã mất chỗ đứng trong hai thập kỷ qua và ngành công nghiệp này bị chi phối bởi bộ ba nhà cung cấp ở nước ngoài. Huawei rõ ràng là kẻ mạnh nhất, chiếm ưu thế vượt trội về sự phát triển của công nghệ 5G mà các nhà mạng trên toàn thế giới đang bắt đầu triển khai.

Khi nói đến các chuyên gia AI được tìm kiếm nhiều nhất, Trung Quốc vẫn chưa thể đuổi kịp Mỹ. Tính đến cuối năm 2017, Mỹ đã dẫn đầu thế giới với hơn 28,000 người, so với khoảng 18,000 ở Trung Quốc, theo ước tính của Trường Chính sách công và Quản lý của Đại học Thanh Hoa. Tuy nhiên, khoảng cách có thể dần được thu hẹp lại. Trong một báo cáo được công bố tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), trong năm 2016, Trung Quốc có 4.7 triệu sinh viên tốt nghiệp gần đây từ lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM), trong khi Mỹ chỉ có 568,000.

Trong hai thập kỷ qua, Apple và các công ty công nghệ hàng đầu khác của Mỹ đã theo bước chân của các nhà sản xuất truyền thống trong việc chuyển dây chuyền sản xuất và lắp ráp sang Trung Quốc. Ví dụ, Foxconn Technology Group, nhà sản xuất iPhone hàng đầu, sử dụng khoảng 1 triệu công nhân vào mùa cao điểm. Người lao động Mỹ có năng suất cao hơn cho mỗi giờ làm việc và tiếp tục xử lý các công nghệ nhạy cảm, như các sản phẩm hàng không vũ trụ. Nhưng về phần giá trị gia tăng trong quá trình sản xuất, Trung Quốc đã vượt xa Mỹ.

Cũng giống như cuộc chiến thuế quan rộng lớn hơn, nhiều khả năng sẽ không có người chiến thắng rõ ràng khi cuộc chiến công nghệ ngày càng lún sâu hơn.

Vũ Hạo (Theo Bloomberg)

FiLi